تمرین خود را بیازمایید شیمی دهم صفحه 80
فسفر تریکلرید یک ماده تجاری مهم است که در تهیهی حشرهکشها کاربرد فراوانی دارد. این ترکیب مطابق واکنش شیمیایی زیر تهیه میشود.
$$\mathbf{P_4(s) + Cl_2(g) \rightarrow PCl_3(l)}$$
آ) واکنش شیمیایی را موازنه کنید.
ب) از واکنش $\mathbf{992 \text{ گرم فسفر } (P_4)}$ با مقدار کافی از گاز کلر، چند گرم فسفر تریکلرید به دست میآید؟
پ) برای واکنش کامل $\mathbf{620 \text{ گرم فسفر } (P_4)}$ چند لیتر گاز کلر در $\mathbf{STP}$ نیاز است؟
پاسخ و توضیح تمرین خود را بیازمایید صفحه 80 شیمی دهم
این تمرین یک مسئلهی استوکیومتری بر اساس یک واکنش شیمیایی است که سه مرحله اصلی حل مسائل کمی را شامل میشود: **موازنه کردن واکنش، محاسبهی جرم فرآورده و محاسبهی حجم گاز واکنشدهنده.** 💡
**دادههای جدول تناوبی (مورد نیاز):** $\mathbf{P \approx 31 \text{ g/mol}}$, $\mathbf{Cl \approx 35.5 \text{ g/mol}}$
---
## آ) موازنه کردن واکنش شیمیایی
واکنش موازنه نشده: $\mathbf{P_4(s) + Cl_2(g) \rightarrow PCl_3(l)}$
1. **موازنه اتم فسفر ($athbf{P}$):** در سمت چپ $4$ اتم $\mathbf{P}$ و در سمت راست $1$ اتم $\mathbf{P}$ وجود دارد. باید ضریب $\mathbf{4}$ را برای $\mathbf{PCl_3}$ قرار دهیم.
$$\mathbf{P_4(s) + Cl_2(g) \rightarrow 4PCl_3(l)}$$
2. **موازنه اتم کلر ($athbf{Cl}$):** در سمت راست $4 \times 3 = 12$ اتم $\mathbf{Cl}$ وجود دارد. در سمت چپ $2$ اتم $\mathbf{Cl}$ در $\mathbf{Cl_2}$ داریم. باید ضریب $\mathbf{6}$ را برای $\mathbf{Cl_2}$ قرار دهیم.
$$\mathbf{P_4(s) + 6Cl_2(g) \rightarrow 4PCl_3(l)}$$
**معادله موازنه شده:**
$$\mathbf{P_4(s) + 6Cl_2(g) \rightarrow 4PCl_3(l)}$$
---
## ب) محاسبهی جرم $\mathbf{PCl_3}$ تولید شده
هدف: تبدیل $athbf{992 \text{ g } P_4}$ به $athbf{? \text{ g } PCl_3}$
**1. محاسبه جرمهای مولی:**
* $\mathbf{\text{جرم مولی } P_4:} 4 \times 31 = 124 \text{ g/mol}$
* $\mathbf{\text{جرم مولی } PCl_3:} 31 + (3 \times 35.5) = 31 + 106.5 = 137.5 \text{ g/mol}$
**2. روند حل (با استفاده از ضرایب موازنه $1:4$):**
$$\mathbf{\text{جرم } PCl_3} = 992 \text{ g } P_4 \times \frac{1 \text{ mol } P_4}{124 \text{ g } P_4} \times \frac{4 \text{ mol } PCl_3}{1 \text{ mol } P_4} \times \frac{137.5 \text{ g } PCl_3}{1 \text{ mol } PCl_3}$$
**3. محاسبه گام به گام:**
* $\mathbf{\text{مول } P_4} = 992 / 124 = 8 \text{ mol } P_4$
* $\mathbf{\text{مول } PCl_3} = 8 \text{ mol } P_4 \times 4 = 32 \text{ mol } PCl_3$
* $\mathbf{\text{جرم } PCl_3} = 32 \text{ mol} \times 137.5 \text{ g/mol} = \mathbf{4400 \text{ g}}$
**نتیجه:** $\mathbf{4400 \text{ گرم فسفر تریکلرید}}$ به دست میآید.
---
## پ) محاسبهی حجم گاز کلر ($athbf{Cl_2}$) مورد نیاز در $\mathbf{STP}$
هدف: تبدیل $athbf{620 \text{ g } P_4}$ به $athbf{? \text{ L } Cl_2}$ در $\mathbf{STP}$
**1. دادههای مورد نیاز:**
* $\mathbf{\text{جرم مولی } P_4:} 124 \text{ g/mol}$
* $\mathbf{\text{حجم مولی } Cl_2} \text{ در } STP: 22.4 \text{ L/mol}$
* $\mathbf{\text{نسبت مولی از معادله موازنه شده:}} \frac{6 \text{ mol } Cl_2}{1 \text{ mol } P_4}$
**2. روند حل:**
$$\mathbf{\text{حجم } Cl_2} = 620 \text{ g } P_4 \times \frac{1 \text{ mol } P_4}{124 \text{ g } P_4} \times \frac{6 \text{ mol } Cl_2}{1 \text{ mol } P_4} \times \frac{22.4 \text{ L } Cl_2}{1 \text{ mol } Cl_2}$$
**3. محاسبه گام به گام:**
* $\mathbf{\text{مول } P_4} = 620 / 124 = 5 \text{ mol } P_4$
* $\mathbf{\text{مول } Cl_2} = 5 \text{ mol } P_4 \times 6 = 30 \text{ mol } Cl_2$
* $\mathbf{\text{حجم } Cl_2} = 30 \text{ mol} \times 22.4 \text{ L/mol} = \mathbf{672 \text{ L}}$
**نتیجه:** برای واکنش کامل $\mathbf{620 \text{ گرم فسفر}}$، $\mathbf{672 \text{ لیتر}}$ گاز کلر در $\mathbf{STP}$ نیاز است. 🧪